O raporcie:
W raporcie analizujemy polityczne, społeczne i ekonomiczne skutki wystąpienia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. W oparciu o dostępne dane analizujemy wpływ na brytyjską gospodarkę, handel międzynarodowy, rynek pracy, inwestycje oraz skutki nowych warunków regulacyjnych i handlowych. W raporcie, analizujemy skutki polityczne, takie jak kryzys zaufania do władzy, wzrost nastrojów separatystycznych i napięć pomiędzy krajami Zjednoczonego Królestwa. Opisujemy konsekwencje społeczne: zmniejszenie mobilności, nową politykę migracyjną i ograniczenia w naukowej współpracy międzynarodowej. Dodatkowo, raport zawiera bilans zysków i strat, a także możliwe scenariusze przyszłych wydarzeń.
Kluczowe wnioski:
- Umowa stała się protezą dawnej współpracy w gronie 28 państw – Zjednoczone Królestwo opuszczając wspólny rynek, unię celną i europejskie struktury polityczne, przestała być członkiem największego zintegrowanego bloku gospodarczego na świecie i zamiast państwem wyznaczającym trendy w dużej mierze stała się ich „biorcą”.
- Brexit doprowadził do kryzysu zaufania Brytyjczyków wobec rządu. W 2019 r. – w szczytowym momencie negocjacji dotyczących wyjścia z Unii Europejskiej – co trzeci obywatel Zjednoczonego Królestwa nie ufał władzom w Londynie; ufało – jedynie 15 proc. Takiego niskiego poziomu nie odnotowano od ponad 30 lat.
- Tradycyjny podział wyborców na zwolenników Partii Konserwatywnej i Partii Pracy zaczęła zastępować nowa polaryzacja polityczna: zwolennicy i przeciwnicy członkostwa w Unii.
- Brexit wzmógł groźbę zdestabilizowania Irlandii Północnej i przybliżył Szkocję do zorganizowania drugiego referendum, które mogłoby stać się początkiem końca unii brytyjskiej. Sprawił, że tendencje niepodległościowe nabrały znaczenia także w Walii.
- Brexit ograniczył możliwość rozwiązania problemu nieregularnej migracji przez kanał La Manche. Wielka Brytania nie jest już stroną unijnych porozumień ani podmiotem prawa regulującego azyl i migrację – inne kraje członkowskie nie mają więc wobec niej zobowiązań.
- Funt brytyjski stracił około 10 proc. bezpośrednio w wyniku referendum. Konsekwencją deprecjacji były wyższe ceny oraz niższe płace realne. Dla przeciętnego gospodarstwa domowego niższy kurs funta zwiększył koszty życia o 870 funtów rocznie. Do czasu publikacji raportu funt nie odrobił swojej wartości sprzed referendum.
- Nowa umowa handlowa z Unią Europejską (TCA) funkcjonuje od początku 2021 r. Analizy ilościowe i jakościowe silnie wskazują, że nowa umowa znacznie zmniejszyła wartość handlu międzynarodowego z krajami UE.
- Inwestycje przedsiębiorstw w latach 2016–2021 były znacząco niższe niż w przypadku pozostania Zjednoczonego Królestwa w UE. Główną przyczyną niższych inwestycji była niepewność warunków handlowych oraz regulacyjnych.
- Od 2021 r. nowi pracownicy z UE są objęci punktowym systemem wizowym, który jest restrykcyjny dla nisko zarabiających migrantów. Spowodował on niedobory w sektorach o niskich płacach. W Wielkiej Brytanii zaczęło pracować około 330 tys. mniej migrantów niż w przypadku pozostania przy wcześniejszych zasadach dla pracowników z UE.