O raporcie:

Dostępność mieszkań w Polsce w ostatnich latach spadła. To skutek wzrostu cen mieszkań, napędzanego luźną polityką kredytową i inflacją; masowej imigracji rodzin uchodźczych z Ukrainy oraz błędów w zakresie polityki mieszkaniowej, które nałożyły się na powoli narastające nierówności dochodowe i majątkowe, zarówno w ujęciu przestrzennym, jak i wiekowym. Problemy mieszkaniowe - wysokie ceny nieruchomości, brak miejsc w akademikach, wysokie ceny najmu, rywalizacja o miejsca noclegowe z turystami czy brak mieszkań dotowanych przez państwo – jest szczególnym wyzwaniem dla osób młodych. Dlatego raport zawiera nie tylko diagnozę sytuacji, ale także przedstawia rekomendacje, co zrobić, aby poprawić w Polsce dostępność mieszkań, zwłaszcza dla młodych oraz opisuje dobre praktyki z zagranicy możliwe do wdrożenia w kraju.

Rekomendacje:

Do najważniejszych zmian architektury instytucjonalnej, stanowiących warunek konieczny poprawy efektywności polskiej polityki mieszkaniowej, a także sukcesu uruchomienia dodatkowego wsparcia dla osób młodych, należą:

• rozdzielenie polityki socjalnej i polityki mieszkaniowej samorządów, tak aby wzrosły efektywność i elastyczność zarządzania mieszkaniami komunalnymi przez gminy;

• zwiększenie kontroli państwa nad procesami urbanistycznymi, w tym stworzenie centralnego operatora gruntów, który zwiększy elastyczność podaży ziemi pod budownictwo mieszkaniowe, usprawni proces uzyskiwania pozwoleń na budowę oraz będzie kontrolował rozwój urbanistyczny aglomeracji na podstawie opracowywanych map potrzeb mieszkaniowych;

• koordynacja polityki mieszkaniowej między szczeblem krajowym i lokalnym za pomocą regionalnych ośrodków wsparcia rozwoju mieszkalnictwa, które pomagają w transferze wiedzy i kompetencji w zakresie prowadzenia polityki mieszkaniowej, a także połączą potrzeby finansowe oraz w zakresie architektury i budownictwa społecznego poszczególnych jednostek celem uzyskania korzyści skali, tj. obniżenia kosztów kapitału i projektów budowlanych;

• przeniesienie w ramach polityki fiskalnej ciężaru z podatków transakcyjnych (m.in. podatek od czynności cywilno-prawnych, podatek dochodowy, podatek VAT) na podatki rekurencyjne, czyli płacone cyklicznie w wysokości zależnej od wartości nieruchomości;

• reforma umów najmu, w tym zmniejszenie różnorodności form prawnych, wprowadzenie kontroli nad rozwojem najmu krótkoterminowego oraz zwiększenie ochrony lokatorów przed nieuczciwymi wynajmującymi i ochrony wynajmujących przed nieuczciwymi lokatorami.